|
|
 
|
|
De
overkappingsprothese tandprothetiek |
|
|
|
|
|
Welke
voordelen biedt een overkappingsprothese t.o.v. een "gewoon"
kunstgebit? |
|
| De
overkappingsprothese De situatie in uw mond is zodanig dat u in aanmerking komt voor een speciaal soort kunstgebit. Het bijzondere van dit kunstgebit is dat enkele wortels van uw eigen tanden of kiezen onder het kunstgebit aanwezig blijven. Zo'n kunstgebit wordt een overkappingsprothese genoemd. Welke voordelen biedt een overkappingsprothese ten opzichte van een "gewoon" kunstgebit?  Er zijn in Nederland ongeveer drie miljoen mensen die een "gewoon" kunstgebit hebben. Bijna éénderde deel van deze mensen heeft problemen met dat kunstgebit. De belangrijkste oorzaak van deze problemen is het slinken van de kaken. Omdat het kunstgebit steeds even groot blijft, ontstaat er ruimte tussen het kunstgebit en de kaak. Het kunstgebit zal dus op den duur steeds losser gaan zitten. Dit slinken van de kaken kan voor een groot deel worden voorkomen wanneer enige wortels van tanden of kiezen in de kaken behouden blijven. Deze wortels werken als een soort pijlers onder het kunstgebit. De druk ten gevolge van het kauwen wordt bij een "gewoon" kunstgebit alleen door de tandeloze kaken opgevangen. Bij een overkappingsprothese wordt die druk voor een belangrijk deel opgevangen door de pijlers onder het kunstgebit. Het gevolg hiervan is dat het slinken van de kaken veel minder snel gaat. Bovendien heeft het kunstgebit door de pijlers meer houvast en steun. Voorbehandelingen Voordat de overkappingsprothese kan worden gemaakt, moeten meestal een aantal voorbereidingen worden uitgevoerd door de tandarts of tandprotheticus, de zogenaamde voorbehandelingen. · Het uitkiezen van de pijlers Eerst wordt zorgvuldig bekeken welke wortels van uw tanden of kiezen het best zijn te gebruiken als pijlers onder de overkappingsprothese. In veel gevallen zijn dit de wortels van de hoektanden. Om een goed beeld van de kwaliteit van de wortels te kunnen vormen, zal uw tandarts röntgenfoto's maken. · Het trekken van de kiezen De volgende stap is meestal dat uw tandarts de kiezen gaat trekken die niet gebruikt worden als pijlers voor de overkappingsprothese. Let wel: de tanden blijven dus voorlopig nog staan! Daarna krijgen de wonden enige tijd gelegenheid om te genezen. In het begin is het zonder kiezen een beetje behelpen. Maar u zult zien dat het toch wel snel meevalt. Kort na het trekken van de kiezen, als de wonden nog niet goed zijn genezen, kunt u het beste zacht voedsel nemen. Daarna kunt u gewoon weer proberen te eten wat u gewend was. · De voorbehandeling van de pijlers De tanden of kiezen waarvan de wortels als pijlers voor de overkappingsprothese behouden blijven, krijgen meestal een voorbehandeling. Elke wortel heeft binnenin een holte die moet worden gereinigd en gevuld. Dit voorkomt dat er later ontstekingen aan de wortels kunnen ontstaan. In sommige gevallen is deze behandeling al in het verleden uitgevoerd. Dit hoeft dan niet nog eens te worden gedaan. Het maken van de overkappingsprothese · Afdrukken maken Eerst maakt de tandarts of tandprotheticus afdrukken van uw kaken, ook wel "happen" genoemd. Dit gebeurt met behulp van een afdruklepel die in uw mond wordt gebracht en is gevuld met een zacht materiaal dat snel hard wordt. De afdrukken worden in het tandtechnisch laboratorium gevuld met gips waardoor als het ware kopieën van uw kaken ontstaan. Wanneer deze kopieën nog niet nauwkeurig genoeg zijn, zal de tandarts of tandprotheticus nog een keer afdrukken maken, maar nu met afdruklepels die beter op uw kaken passen. N.B. Een tandprotheticus vervaardigd het kunstgebit zelf dus. · Relatie bepalen tussen boven- en onderkaak Tijdens een volgend bezoek bepaalt de tandarts of tandprotheticus de stand van de boven- en onderkaak ten opzichte van elkaar, ofwel hoe de tanden en kiezen in de boven- en onderkaak contact met elkaar moeten gaan maken. Dit is van belang om goed met uw overkappingsprothese te kunnen kauwen. · Kleur, stand en vorm van de kunsttanden Bent u tevreden over de kleur, de vorm en de stand van uw eigen tanden, of misschien juist helemaal niet? Het is in elk geval belangrijk dat uw tandarts dit weet voordat de overkappingsprothese wordt gemaakt. Hij kan u hierin advies geven en hij zal proberen zoveel mogelijk met uw wensen rekening te houden. Eventueel kunt u vooraf van uw eigen tanden een foto laten maken. Deze kan als voorbeeld dienen voor uw toekomstige overkappingsprothese. · De laatste fase Als de overkappingsprothese gereed is, volgt voor uzelf het belangrijkste moment: het plaatsen van het kunstgebit in uw mond. Maar, voordat het kunstgebit in uw mond kan worden geplaatst, moeten nog twee dingen gebeuren. Eerst worden de tanden en kiezen die als pijlers voor de overkappingsprothese gaan fungeren, tot juist boven het tandvlees afgeslepen. Wat overblijft van zo'n tand of kies is dus eigenlijk alleen de wortel. Het voorbehandelde kanaal wordt afgesloten met een vulling. Daarna worden de overige tanden getrokken en plaatst uw tandarts onmiddellijk daarop aansluitend de overkappingsprothese in uw mond. U hoeft dus niet bang te zijn dat u enige tijd zonder tanden zult zijn. U vindt het misschien een vreemd idee dat u een compleet stel nieuwe tanden en kiezen krijgt over de pijlers en de verse wonden van de getrokken tanden. Toch heeft dit een groot voordeel. De overkappingsprothese zit in het begin namelijk als een soort verband op de wonden. U zult na één of twee dagen bij uw tandarts of tandprotheticus terug moeten komen om uw mond te laten controleren en de eerste klachten te laten verhelpen. Doe de eerste dagen rustig aan · Nabloeden De eerste uren na het trekken van uw tanden kunnen de wonden nog een beetje nabloeden, maar dit zal vrij snel ophouden. De eerste 24 uur kunt u beter niet spoelen. Drinken mag wel. Er is een kleine kans dat het bloeden niet overgaat, ondanks de genomen voorzorgsmaatregelen. Waarschuw dan uw tandarts. · Uiterlijk Als u in de spiegel kijkt, zult u misschien erg moeten wennen. De aanblik van uw uiterlijk kan vreemd zijn. Er is immers nogal het een en ander in uw mond gebeurd. Na een paar dagen is dat meestal al een stuk beter, dan pas kunt u goed beoordelen hoe u er met uw nieuwe overkappingsprothese uitziet. · Pijn De eerste dagen zal uw kunstgebit nog niet echt lekker zitten. Het kan klemmen en pijn veroorzaken. Toch mag u het beslist niet uit uw mond halen. Het zit immers als een verband op de wonden. Vooral kauwen kan eerst nog wel pijn veroorzaken. U kunt daarmee rekening houden door alleen zachte dingen te eten, bijvoorbeeld puree, gehakt en zacht fruit. Pas als u weer bij uw tandarts bent, mag voor de eerste keer de overkappingsprothese uit de mond. De tandarts zal zonodig de wonden reinigen. Door kleine correcties aan het kunstgebit uit te voeren, kan hij de pijn aanzienlijk verminderen of wegnemen. · Wennen Als na de eerste paar dagen de wonden beginnen te genezen en de pijn is verdwenen, zult u langzaam aan uw overkappingsprothese kunnen gaan wennen. Dat vraagt tijd. Het wennen gaat bij de een sneller dan bij de ander. Als u er erg veel moeite mee heeft, kunt u uw tandarts of tandprotheticus om raad vragen. · Eten U kunt langzaam aan proberen hardere dingen te eten. Stukken afbijten kunt u beter niet doen. Het is daarom verstandiger om uw voedsel in stukjes te snijden. Probeer vervolgens in de mond zowel links als rechts een stuk voedsel rustig en gelijkmatig met de kiezen te kauwen. Neem er meer tijd voor dan u gewend was. · Praten In het begin praat u nog wat onwennig; het is alsof u met een volle mond spreekt. Bepaalde klanken zullen anders zijn. Dit is normaal. Meestal gaat het na verloop van enkele dagen een stuk beter. Oefen extra met die woorden of letters die nog niet helemaal naar uw zin klinken. Schoonmaken Zodra u uw overkappingsprothese mag uitdoen, moet u uw overkappingsprothese en vooral de pijlers na elke maaltijd en voor het slapen gaan goed schoonmaken. Op het kunstgebit, maar ook eronder, op de pijlers en op het slijmvlies van de kaken blijven gemakkelijk voedselresten achter. Als u deze niet verwijdert, ontstaan er gaatjes in de pijlers en gaat het tandvlees rondom de pijlers ontsteken. Daardoor verliezen de pijlers op den duur hun houvast; ze gaan los staan en kunnen pijn gaan veroorzaken. · De pijlers en het tandvlees U poetst de pijlers en het tandvlees met een zachte tandenborstel en fluoridentandpasta. Ook moet u éénmaal per dag in de overkappingsprothese ter plaatse van de pijlers een gelei (Corsodyl®) aanbrengen. Dit biedt extra bescherming tegen cariës en tandvleesontstekingen. Vervolgens plaatst u het kunstgebit met de gelei gedurende ongeveer 30 minuten in uw mond. Daarna haalt u het weer uit uw mond en spoelt u het schoon onder de kraan. Corsodyl® is in elke apotheek te koop. · De overkappingsprothese Etensresten aan de binnen- en buitenzijde van de overkappingsprothese kunt u het best verwijderen met behulp van een speciale protheseborstel en water en (vloeibare) zeep. Geen tandpasta gebruiken, dit schuurt teveel. Een schoon kunstgebit moet altijd glad aanvoelen. Als het verwijderen van aanslag met borstel en zeep u niet lukt, gebruik dan een speciaal voor het kunstgebit geschikt reinigingsmiddel. Het gebruik van bruismiddelen is af te raden. Reinigingsmiddelen voor een kunstgebit zijn in elke drogisterij en apotheek te koop. Soms kan het voorkomen dat zich tandsteen op het kunstgebit vormt. Dat is erg moeilijk te verwijderen. In dat geval kunt het kunstgebit een nacht lang in een bekertje met keukenazijn leggen. 's Ochtends kunt u dan het tandsteen van het kunstgebit afborstelen. Leg het kunstgebit nooit in heet water en gebruik zeker geen bleekwater of schuurmiddelen! Let goed op dat bij het schoonmaken het gladde kunstgebit niet uit uw handen glipt en kapot valt. Laat voor de zekerheid water in de wasbak lopen en maak het kunstgebit schoon boven het water. · Het slijmvlies van de kaken In het begin, als de wonden nog niet helemaal zijn genezen, moet u uw mond na elke maaltijd met gewoon water spoelen. Daarna moet u minstens één keer per dag het slijmvlies poetsen met dezelfde zachte tandenborstel waarmee u de pijlers poetst. Als schoonmaakmiddel kunt u het best gewone fluoridentandpasta gebruiken Kunstgebit 's nachts niet dragen Uw kaken hebben een tijdje nodig om te wennen aan de overkappingsprothese. De eerste week kunt u het 's nachts dan ook beter niet uitdoen. Daarna is het juist beter om het voor het slapen wel uit te doen. Op die manier krijgen ook uw kaken de nodige rust. Aanpassingen Na verloop van tijd zult u het gevoel hebben dat uw kunstgebit iets losser is gaan zitten. Dat klopt: doordat de wonden zijn genezen zijn de kaken iets geslonken en is er ruimte ontstaan tussen kaak en kunstgebit. Na ongeveer zes weken of liever nog iets langer, kan het kunstgebit worden aangepast. De tandarts of tandprotheticus kan een nieuwe laag of "voering" in uw kunstgebit aan brengen, waardoor het weer steviger zit. U zult dan in de meeste gevallen uw kunstgebit wel één of twee dagen moeten missen. Controle Het is noodzakelijk dat u, net als iedereen die nog eigen tanden en kiezen heeft, éénmaal per halfjaar voor controle naar uw tandarts of tandprotheticus gaat. Hij controleert dan de pijlers, uw kaken en de overkappingsprothese. Regelmatige controle is noodzakelijk om: · de pijlers gezond te houden; · u te begeleiden bij het schoonhouden van de pijlers, uw kaken en de overkappingsprothese; · Mogelijke kleine mankementen aan de pijlers en de overkappingsprothese die u zelf niet direct opmerkt, te verhelpen. Extra voorzieningen Het is mogelijk dat na verloop van tijd blijkt dat uw overkappingsprothese minder houvast heeft dan u had verwacht. Om het houvast te vergroten, is het meestal mogelijk dat uw tandarts extra voorzieningen in de vorm van drukknopjes aanbrengt in de pijlers en in het kunstgebit. Een andere, maar veel duurdere mogelijkheid is dat op de wortels gouden kapjes worden gemaakt, die door een staafje met elkaar worden verbonden. In het kunstgebit brengt de tandarts of tandprotheticus een huls aan die precies over dit staafje past. Hierdoor kan het kunstgebit als het ware worden vastgeklikt. Dit systeem kan, net als de drukknopjes, het houvast van de overkappingsprothese aanzienlijk vergroten. In beide gevallen moet soms een geheel nieuwe overkappingsprothese worden gemaakt. Gemakkelijke overgang naar een "gewoon" kunstgebit Een overkappingsprothese heeft in principe dezelfde vorm en afmetingen als een "gewoon" kunstgebit. Daarom kan de overkappingsprothese, als de pijlers onverhoopt toch verloren gaan, door middel van een kleine aanpassing eenvoudig worden veranderd in een "gewoon" kunstgebit. U hoeft dan niet zo lang te wennen aan dit aangepaste kunstgebit omdat er eigenlijk weinig is veranderd en het kunstgebit nog steeds vertrouwd aanvoelt. |
|
| Brochure;
met dank aan het Ivoren Kruis Illustraties; met dank aan Eric van Rootselaar, bNO (Retranchement, tel 011-7392535) |
|
