Onderstaande folder is in 2000 uitgekomen en geeft de stand van zaken van toen weer.

U maakt misschien voor het eerst kennis met een RISCOS-computersysteem. Het kan zijn dat u denkt dat RISCOS nieuw is op de PC-markt. En ook vraagt u zich af of dit wel een bruikbaar en betrouwbaar systeem is. Of u het kunt gebruiken en of het wel compatibel is met andere systemen. Er is maar een antwoord op die vragen. Lees, kijk, doe, vraag, probeer, test en vergelijk.

De Britse firma Acorn produceert sinds eind jaren zeventig computers die zeer plezierig zijn om mee te werken: de Acorn Atom, de legendarische BBC, de Electron, de Master, de Archimedes, de A-serie en de RiscPC. De firma RISCOS Ltd heeft, in samenwerking met verschillende andere bedrijven, de ontwikkeling en productie van Acorn overgenomen. Met een nieuw elan wordt er gewerkt aan de verdere ontwikkeling en vernieuwing van dit concept. Ook anderen doen dat. De firma RiscStation ontwikkelt de R7500, MicroDigital maakt de Mico en Millipede is bezig met het Imago-moederbord (zie de Links). In deze folder vindt u voorbeelden van de RiscPC die door Castle Technology gefabriceerd werd.

Toch is nog steeds de praktijk de beste leermeester. Dus nogmaals, lees, kijk, doe, vraag, probeer, test en vergelijk. U zult versteld staan…

De hardware De RiscPC biedt de mogelijkheid om meerdere processoren te laten werken:

• De eerste processor is altijd een ARM en dat staat voor Advanced Risc Machine. De ARM-processoren zijn van het type Risc (Reduced instruction set computers) hetgeen bijzonder snelle verwerkingen mogelijk maakt. Kloksnelheid van de ARM is 75 MHz, die van de StrongARM 200 of 233 MHz. Dat lijkt tegenwoordig wat traag, maar het zijn wel ruim 140 Mips. Er zijn ARM-processoren in ontwikkeling van 600 MHz en 750 Mips. En als u de ventilator mist, iedere ARM doet ongekoeld en met een bijzonder laag energieverbruik zijn werk. U komt deze chips dan ook tegen in onder andere Psion palmtops en GSM's. Besturingssystemen voor de ARM zijn natuurlijk RISCOS, maar ook UNIX (Risc BSD) en Linux.

• de kast Het moederbord van de RiscPC bevindt zich onderin een kast. Daarin is tevens ruimte voor de voeding, kaarten en enkele drives. Wilt u er meer in kwijt, dan kunt u met een extra verdieping, een zogenaamde slice, de kast vergroten. Tot zeven lagen toe. Zo groeit het systeem met u mee.
• controllers Diskettestations, vaste schijven of cd-drives kunnen worden aangesloten op de ingebouwde IDE-controller. Wilt u meer, dan kan een tweede IDE-controller geïnstalleerd worden. Daarnaast zijn een of meer SCSI-kaarten te installeren. Uitbreidingsmogelijkheden genoeg voor scanners, Zip's, Jaz, DVD's, writeables of rewriteables, hoewel die ook via de parallelle poort kunnen worden aangestuurd.
• video/geheugen/geluid Voor het beeldscherm worden 1 of 2Mb VRAM gebruikt. Dat is voldoende voor kleuren tussen zwart-wit en 16 miljoen. Beeldschermresoluties lopen op tot 1280 x 1024. Speciale techniek maakt razendsnelle beeldopbouw of -wisseling mogelijk.

Het RAM-geheugen is uitbreidbaar tot 256Mb. Meestal kan men met 4 of 8Mb al heel goed uit de voeten, aangezien besturingssysteem en programma's zo klein zijn.
Ook is er een 16-bits Soundblaster compatibel geluidskaart aanwezig.

RISCOS, het besturingssysteem

• voordelen van OS in ROM Het besturingssysteem zit in twee ROM-chips van 4Mb. Dat is klein, maar o zo krachtig en dat komt omdat het speciaal voor de ARM-processoren geschreven is. Het start met het aanzetten van de computer, het start snel, het heeft nauwelijks schijfruimte nodig, virussen hebben er geen vat op en nog maar eens opnieuw installeren hoeft nooit. De ideeën erachter zijn door de jaren heen gehandhaafd. Dat betekent eenmaal leren en altijd gebruiken.
• de wijze van multitasking is een van de sterkste kanten van RISCOS. Of er nu een, tien of vijftig programma's actief zijn, er drie of driehonderd vensters op het scherm staan, het maakt voor de snelheid van werken nauwelijks uit. Daarbij komt dat actieve programma's met elkaar kunnen samenwerken en daar hebt u profijt van omdat uw eigen werksnelheid minder geremd wordt.
• de desktop is het hele werkblad dat op het scherm zichtbaar is. Daar verschijnen de vensters van programma's. Het grootste gedeelte bovenaan heet het pinboard. Dat kan in een handomdraai voor iedere klus of klant apart ingericht worden. Verzamel daarvoor alle iconen van programma's en bestanden die bijelkaar horen op het pinboard (sleep ze vanuit de vensters daar naartoe) en bewaar dit pinboard onder een treffende naam. Er wordt nu een klein bestandje vastgelegd en door dat aan te klikken, komen alle iconen weer op het scherm te staan en wordt het pinboard opnieuw ingericht voor die desbetreffende klus of klant.
  De statusbalk zit onderaan het scherm en bevat iconen van geïnstalleerde apparaten aan de linkerzijde, en de geactiveerde programma's rechts. Reuze handig, want dat voorkomt zoeken.
• de muis heeft drie toetsen: links om te kiezen, de middelste voor contextgevoelige pop-upmenu's en rechts voor diverse handigheidjes. Bij windows en truuks staan er enkele, maar er zijn er veel meer. Omdat ze goed doordacht zijn, hoeft u de muis veel minder te bewegen en dat vermindert de kans op RSI aanmerkelijk.
• drag and drop Vaak vormt de uitvoer van het ene pakket de invoer van het volgende. Bij RISCOS is het dan ook een kwestie van verplaatsen. Plaatje, gemaakt met pakket A, wordt in tekst, gemaakt met pakket B, gesleept en het staat er. Dat werkt snel, flexibel en duidelijk, zonder hinderlijke tussenstappen.

• anti aliasing of 'fuzzy font technique' Om letters, ook kleine achtpunters, op het scherm toch goed leesbaar te maken, gebruikt RISCOS Anti Aliasing; er is een grijze rand om de letters waardoor 'trapjesvorming' langs de randen wordt voorkomen: zo zijn ze beter zichtbaar want de letter is completer. Bijgaande plaatjes maken het idee duidelijk. Het effect is een rust voor het oog. Zo houdt u het wat langer vol.

• de fonts worden door het besturingssysteem beheerd. Standaard zijn er zes lettertypes aanwezig. Maar zo zijn er duizenden en die kunnen allemaal geïnstalleerd worden. Ze zijn traploos verschaalbaar van twee punten tot wat er maar op papier past. Er is geen verschil tussen scherm- en printerfonts.

• windows en truuks: Heel handig is, dat de knoppen voor omhoog en omlaag een omgekeerde werking hebben als ze niet met de linker, maar met de rechterknop bediend worden. Ditzelfde geldt voor de links en rechts knoppen naast de horizontale schuifbalk. Bovendien: beide schuifbalken kunnen tegelijkertijd in horizontale en verticale richting bewogen worden door één van de twee 'vast te pakken' met de rechter muisknop.
  Met de rechter muisknop slepen van de titelbalk van een (onderliggend) venster maakt het mogelijk om een venster te verschuiven zonder dat het naar de voorgrond springt.

• de modulaire opzet Het besturingssysteem bevat tientallen modules die samenwerken, maar waar applicaties ook gebruik van maken. Allerlei belangrijke zaken zijn dus al aanwezig en hoeven in programma's niet meer opnieuw beschreven te worden. Dat maakt dat programma's klein zijn en weinig geheugenruimte vragen en dat voert de werksnelheid enorm op.
• de prestaties zijn indrukwekkend. RISCOS beheert diverse filingsystems, apparaten en taken, coördineert de actieve programma's, staat multitasking toe waarbij het aantal programma's nauwelijks lijkt uit te maken, is de gebruiker behulpzaam met duidelijke boodschappen en aanwijzingen, heeft een prachtige en overzichtelijke userinterface, is gemakkelijk (her)configureerbaar, maakt installatie van programma's zeer eenvoudig (sleep het programma-icoon van venster A naar venster B en het programma is geïnstalleerd en werkt meteen) en het staat de gebruiker toe op verschillende manieren de desktop in te richten, rekening houdend met de organisatie van de werkzaamheden. Het verplaatsen of verwijderen van programma's gaat zeer eenvoudig hetgeen het beheer vergemakkelijkt. Ook het op een of meer plaatsen bewaren van bestanden is in een handomdraai gebeurd.
• ook Nederlandstalig of course.

Diverse programma's (namen en korte omschrijvingen)

• programma's in ROM Programma's voor onder meer geluid (Maestro), bitmap (Paint), vector (Draw scoort hoog), tekst (Edit), compressie (Squash) of interactieve help (Help) zijn al in Rom gratis aanwezig en hoewel ze klein zijn, leveren ze uitstekende prestaties. Maar voor wie hoge eisen stelt, zijn er prachtige uitbreidingen in de vorm van de volgende programma's:
• DTP Impression, Ovation Pro, Publisher, EasyWriter, TechWriter, Formulix, HTML-Edit
• editors Edit, StrongEd, Zap
• database Datapower2, Masterfile, Squirrel, S-base
• spreadsheet Eureka, FireWorkz, Pipedream, Schema
• boekhouding/administratie DiagramIt, Prophet3, Planning/Projecting, Shares, Tablemate Pro, Vera, 1Statistics, Organizer
• grafisch vector ArtWorks, Draw, DrawWorks, Font Design Kit, Vantage, Vector, Topmodel2
• grafisch bitmap Aim, Compo, Photodesk3, Studio24 Pro
• presentatie CableNews Professional, OHP
• CAD/3D-CAD WorraCad, ProCad, Architech, Da Vinci90
• geluid/muziek/midi Sibelius, Rhapsody
• multimedia/video/animatie VideoDesk, Optima, 24i16, Cineworks, Animator
• Internet, communicatie Hearsay, ArcTerm7, ANT Internet Suite II, Webster
• games Doom, Quake, Destiny
• conversie (im- en export van bestanden) ImageFS, Translator, ChangeFSI, Creator, TypeOne To Font, InterGif en allemaal gratis.
• compressie ARCFS, PackDir, SparkFS, SparkPlug (Zip, Arc, Tar), Split
• netwerken Acorn Access+, NFS, Omniclient, LanManager, AppleTalk (als optie via OmniClient), TCP/IP Protocol Suite, !X, X-Window Terminal, IPX-protocol (Novell)
• public domain teveel om op te noemen. De kwaliteit is bijzonder hoog.
• Er is heel veel specifieke software ontwikkeld voor bijvoorbeeld het (basis)onderwijs en de zorgsector, maar ook voor geestelijk en lichamelijk gehandicapten (special needs) of beeld- en bewegingsherkenning.

Andere platforms onder of naast RISCOS

• Linux ARMLinux onder RISCOS of Linux op de PC-processor
• UNIX BSD UNIX onder RISCOS of op de PC-processor
• Dos en Windows 3.x, 95, 98 op de PC-processor

Programmeertalen

• programmeerbaarheid Programma's worden geschreven vanuit de taak van het besturingssysteem om zorg te dragen voor invoer en uitvoer en de afhandeling van gebeurtenissen (events). Alle aspecten worden vervolgens doorgegeven aan het programma en daar moet voor de verdere verwerking gezorgd worden. Dat dient de programmeur te beschrijven. Verder krijgt hij met vier bijkomende aspecten te maken: een bestand waarmee de werkomgeving van het programma wordt vastgesteld, templates waarmee het uiterlijk van de vensters bepaald wordt, iconen voor een programmasymbool en speciale knoppen in het venster en help- en berichtenbestanden. Omdat het besturingssysteem al deze voorzieningen kent, - denk aan de voorgenoemde modules - kunnen de uitwerkingen ervan doeltreffend samengevoegd en toegepast worden. De programmeur moet zich wel zoveel mogelijk houden aan voorschriften om de eenduidigheid van programma's te waarborgen. Want dat verkort de leertijd voor de gebruiker. De programmeerbaarheid onder RISCOS is zeer goed, ondermeer dankzij een uitstekende Programmer's Reference Manual en de Style Guide.
• ARM-assembler
• Basic IV
• C++
• Java
• Wimp Basic

RISCOS in een netwerk, een voorbeeld

• Bij het Regionaal Pedagogisch Centrum te Maastricht worden 36 RISCOS-systemen gebruikt in een netwerk. Er zijn drie printerservers, een netwerkserver en een databaseserver. Dat netwerk gaat nooit plat. De netwerkbeheerder heeft er veertig uur voor. Per jaar.
• Citrix ICA client RISCOS-computers kunnen ook opgenomen worden in een Citrix ICA client netwerk. Zo kunt u zelfs tien jaar oude apparaten nog steeds in een netwerk gebruiken.

Beheerbaarheid en kosten Onder RISCOS zijn 'slechts' tweehonderd virussen bekend. Die zijn goed binnen de perken te houden. Virussen van andere besturingssystemen hebben géén invloed op RISCOS. Verder zijn er allerlei backupmogelijkheden, is de leertijd van het besturingssysteem en programma's kort door de eenduidigheid en kunnen programma's eenvoudig geïnstalleerd, verplaatst of verwijderd worden waardoor het systeem ingericht kan worden zoals de werkzaamheden dat verlangen. De aanschafkosten zijn weliswaar wat hoger dan van andere systemen, maar apparatuur, besturingssysteem, programmatuur en kennis gaan veel langer mee waardoor de economische afschrijving laag is.

Links

• RISCOS Ltd http://www.riscos.com
• Castle Technology http://www.castle.co.uk
• RiscStation http://www.riscstation.co.uk
• MicroDigital http://www.microdigital.co.uk
• Millipede http://www.millipede.co.uk

Dealers Omdat de dichtstbijzijnde dealer misschien toch niet bij u in de buurt is, kunt u uw bestelling sturen per post, telefoon, fax of e-mail. Binnen twee werkdagen wordt uw bestelling thuis afgeleverd en bent u trotse bezitter van een RISCOS-computer. Natuurlijk kunt u ook bij hen terecht voor vragen en service.

RISCOS georiënteerde bedrijven Bij onderstaande bedrijven wordt, vaak al jaren, succesvol gebruik gemaakt van RISCOS-computers. Het motto is: RISCOS werkt, ook professioneel.

Arnhems Radiotherapeutisch Instituut; ArTech, (technisch illustreren), Pijnacker; Smits Reclame, Delft; BIC Benelux, Roosendaal; Bin Mahjid, Oman; Bouwman Vioolbouw; British School In The Netherlands; Café Vlaanderen, Delft; Cinekid festival; Convergo Breda (zorgsector); Cor de Jong Video; Delinkwentie & Samenleving, Rotterdam; Donksbergen Stichting, Duizel (zorgsector); Duits Nederlandse Windtunnel, Lelystad; DSM Geleen; ECN Petten; Erasmus Univ. Lab. v. Inw. Geneeskunde, Rotterdam; ESA, Noordwijk; Fachhochschule Bochum; Geodelta Ingenieursbureau, Delft; Haags Centrum v. Onderwijsbegeleiding; Hogeschool Enschede; Hogeschool Nijmegen (Creatieve Therapie); Inspecteur de Vriesschool (zorgsector); ITC, Enschede; Kath. Univ. Nijmegen, Tandheelkunde; Kitt, Enschede; Memo Bedrijfsinrichting, Hoorn; Milieutech, Rosmalen; Multifoon Hifi, Delft; Ned Instituut. v Hersenonderzoek, Amsterdam; Nedstaal NV, Alblasserdam; Nationaal Instituut v. Nieuwe Technologie (NINT), A'dam; Nationaal Laboratorium v. Lucht- en Ruimtevaart, A'dam; NOB Facilitair bedrijf, Hilversum; Noordelijke Hogeschool, Leeuwarden; Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam; Philips Drachten; Pohlkamp & van Riel, advokaten, Delft; Prince Promotions, Utrecht; RK Onderwijs Den Haag; ROTEB, Rotterdam; RPC, Maastricht; Rijkswaterstaat Rotterdam; Severinusstichting, Veldhoven (zorgsector); Stuut & Bruin HiFi, Den Haag; TPD TNO, Delft; TU Twente; TUDelft, Bouwkunde; TU Delft, Industrieel Ontwerpen; TUDelft Technische Natuurkunde; TU Eindhoven; Univ. Leiden, Biologie; Univ. Leiden, Sociale Wetenschappen; Universiteit Antwerpen; Univ. v. Amsterdam Chem. Technologie; Vuurvogel, Den Haag; Waterloopkundig Laboratorium, Emmeloord.

Gebruikersclubs RISCOS-gebruikers ontmoeten elkaar. Gebruikersclubs bieden bijeenkomsten voor ervaren RISCOS-gebruikers en zij die dat willen worden. Word er lid van (voor f 55,- per jaar) en er staan u jaarlijks twaalf boeiende bijeenkomsten te wachten al bent u ook van harte welkom als u eens wilt komen kijken. Vraag dan om een RISCOS-demonstratie. De Intaconet is een mailinglist voor hen die per e-mail vragen willen stellen, hoewel het niet beschouwd moet worden als een officiële helpdesk.

Colofon: Aan deze folder werkten mee: André van den Berg, Ike Busser, Nico ter Haar, Peter Hillebrink, Frank Kraaij, Wim Luinge (vertaling Engels) Rien Mertens, Steven Ottens (grafisch ontwerp), Paul Reuvers, Léon Ruwette, Peter Scheele (redactie), Paul Sprangers.